خدمات ناوبری
برقراری عملیات حمل‌ونقل هوایی ایمن در فضای کشور و نشست و برخاست ایمن در سطح فرودگاهها مستلزم استقرار نظام هوانوردی مجهز به تجهیزات و دستگاه‌های ارتباطی، کمک ناوبری و نظارتی در چارچوب مقررات و استانداردهای بین‌المللی و تنظیم و اداره و راهبری آنها می‌باشد که در کشور این مهم توسط شرکت فرودگاه‌های کشور انجام می‌پذیرد. در حال حاضر 96 مسير هوايي به طول حدود 31587 ناتيكال مايل(58500 کیلومتر) در فضاي هوايي كشور طراحی و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و در نتيجه مديريت عبور و مرور هوايي در فضاي كشور از طريق مركز كنترل فضاي كشور و برج‌های كنترل در فرودگاهها، عبور و مرور و نشست و برخاست هواپيماها به صورت برخوردار از عملیات ایمن و اجتناب از برخورد با يكديگر يا با ساير موانع کنترل و هدایت می‌شود. در اين زمينه هماهنگي با ساير مناطق دنیا از جمله اروپا و آسيا و خاورميانه جهت ايجاد مسيرهاي هوايي بينالمللي داراي اهميت است، ضمن آنكه به‌منظور کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و بهینه‌سازی اقتصادي پروازها و کاهش هزینه‌های مصرف سوخت هواپیماها و کوتاه کردن زمان سفرها و فاصله بين مقاصد مختلف نياز به كوتاه كردن مسير و طراحي مسيرهاي مستقيم مي‌باشد.
به‌منظور كنترل و هدايت هواپيماها در فضاي كشور و فرودگاهها حدود 400 دستگاه و تجهيزات و سيستم‌هاي ارتباطي، کمک ناوبري و نظارتي مختلفي تهیه شده و در ايستگاه‌هاي هوانوردي و فرودگاهها نصب شده که البته لازم است با توجه به تحولات بین‌المللی حوزه هوانوردی و ارتباطات، ناوبري و نظارت/مديريت ترافيك هوايي (CNS/ATM) و در چارچوب طرح جهاني و منطقه‌یي هوانوردي در مورد بكارگيري تجهيزات و سيستم‌هاي مدرن و جديد طبق استانداردهاي بينالمللي اقدام شود که برنامه به‌کارگیری سامانه ADS-B در نظام هوانوردی کشور که در دستور کار شرکت فرودگاه‌های کشور قرار گرفته است را می‌توان در راستای عملی شدن این مهم ذکر کرد.
هم‌اكنون ارائه خدمات در فضاي كشور از طريق مركز كنترل تهران انجام مي‌پذيرد كه به‌صورت جانشين، يك سيستم نيز در محل فرودگاه امام نصب شده تا در مواقع ضروري از آن استفاده شود. در سال جاری پیش‌بینی می‌شود به تعداد 565 هزار پرواز خدمات هوانوردي ارائه شود كه تعداد پروازهاي داخل کشور حدود 400 هزار پرواز و حدود 165هزار پرواز نيز به صورت عبوري بر فراز فضاي هوايي كشور پیش‌بینی می‌شود. البته با افزايش تجهيزات و بهبود آموزش نيروي انساني متخصص مي‌توان ظرفيت ارائه خدمات هوانوردي را در مقياس وسيعي با ايمني بيشتر افزايش داد. لازم به ذکر است که هم‌اکنون امکان هدایت به میزان دو برابر کنونی پروازهای عبوری از فضای کشور وجود دارد.
در این میان وجود 14 منطقه ممنوعه، 67 منطقه محدوده، 95 منطقه خطر و 91 منطقه احتياطي در فضاي كشور، مانعي براي مستقيم شدن مسيرهاي هوايي بوده و نتیجه آن کاهش بهره‌وری فضا است كه در نتيجه به لحاظ اقتصادي هزينه‌هاي شركت‌هاي حمل‌ونقل هوايي را افزايش مي‌دهد و از طرفی موجبات آلودگی بیشتر محیط‌زیست را فراهم می‌نماید. به همین دلیل است که بازنگري مستمر در طراحي مسيرهاي هوايي ضرورتی است که لازمه ساختار کارآمد فضا و از اصول اساسی سامانه مدیریت بهینه ترافیک هوایی محسوب می‌شود که البته ضمن توجه به موضوع مهم امنیت کشور مستلزم همکاری و همفکری متولیان هر دو حوزه هوانوردی و امنیتی است.
واحدهاي زيرمجموعه «معاونت عمليات ناوبري» شركت فرودگاه‌هاي كشور و وظايف هر يك به تفكيك به شرح زير مي‌باشد:
اداره‌كل مراقبت پرواز
- كنترل و تامين بي‌خطري پرواز هواپيماها در فضاي كشور. باندها و تاكسي‌‌وي‌هاي فرودگاهها و برقراري نظم و ترتيب و تسريع در پرواز آنها براساس دستورالعملهاي صادره از سازمان هواپيمايي كشوري
- بررسي و اصلاح طرح‌هاي پرواز هواپيماها(قبل از پرواز و حين پرواز) و دستورالعملهاي مربوط به تقرب پرواز و نشست و برخاست هواپيماها با تصويب سازمان هواپيمايي كشوري
- •نظارت بر نحوه ارائه خدمات كنترل نشست و حراست در محدوده فرودگاهها و سطوح پروازي براساس دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوري
- ارائه خدمات مراقبت پرواز به فرودگاه‌هاي غير تحت پوشش شركت و متقاضيان خارجي در قالب ضوابط سازمان هواپيمايي كشوري
- پيش‌بيني احتياجات آتي از نظر توسعه فضاي قابل كنترل كشور و پيش‌بيني وسايل ناوبري و ارتباطي مورد نياز با تصويب سازمان هواپيمايي كشوري
- همكاري با سازمان هواپيمايي كشوري در مورد تعيين و اعلام مناطق خطر، ممنوعه، محدوده و احتياط(به‌طور دائم يا موقت) به‌منظور كسب اطمينان از سلامت پرواز هواپيماها
- تهيه طرح ايجاد راه‌هاي هوايي و فضاهاي كنترل شده، ارزيابي وضع موجود راه‌ها و مناطق پروازي، موقعيت دستگاه‌هاي ناوبري و ارتباطي، نقشه‌هاي هوانوردي با هماهنگي ساير واحدهاي ذيربط جهت تصويب سازمان هواپيمايي كشوري
- کنترل ورود و خروج هواپيماها در قلمرو هوايي كشور براساس مجوزهاي صادره از سازمان هواپيمايي كشوري
- (AIP) صدور اعلاميه‌هاي هوانوردي و تهيه تكميل و توزيع اسناد مربوطه از قبيل نشريه اطلاعات هوانوردي
- تهيه و تدوين دستورالعمل‌ها و مقررات پروازي، هماهنگي بين واحدهاي مراقبت پرواز، دستورالعملهاي اضطراري، هماهنگي نظامي و كشوري، دستورالعملهاي محلي(Latcl) جهت تصويب سازمان هواپيمايي كشوري
- مساحي نقاط سيستم‌هاي ناوبري، نظارتي، موانع و عوامل ميدان پرواز
- تشكيل ستادهاي اصلي و فرعي تجسس و نجات در فرودگاهها براساس طرح‌ها و دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوري
- همكاري با كميته بررسي سوانح هوايي
- بررسي و گزارش به‌موقع رويدادهاي هوايي در كشور به مراجع ذيربط
- كنترل و حصول اطمينان مستمر از شرايط سطوح پروازي جهت انجام پروازها
- هدايت هواپيماها روي سطوح پروازي فرودگاهها و تنظيم استقرار و پارك آنها در موقعيت هاي مناسب
- ارائه آمار و اطلاعات واحد به دفتر بازاريابي و سرمايه‌گذاري
- انجام ساير امور محوله
اداره کل مخابرات و فناوری اطلاعات هوانوردی
- مخابره پيام‌هاي مربوط به سلامتي پرواز در كشور از طريق مدارهاي موجود و شبكه جهاني به كليه فرودگاه‌هاي داخلي و خارجي براساس مسئوليت‌ها و قراردادهاي بينالمللي و دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوری
- تهيه مجموعه گزارشات جوي و پروازي فرودگاه‌هاي منطقه خاورميانه به عنوان مركز اصلي و مخابره آنها به ايستگاه‌هاي انشعاب مطابق مقررات روبكس بينالمللي و دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوري و با استفاده از امكانات دولتي يا غيردولتي
- ايجاد ارتباط از طريق تلكس، ماهواره و شركت مخابرات با مشتركين بينالمللي جهت مبادله پيام‌هاي ضروري شركت و سازمان هواپيمايي كشوري و ساير متقاضيان
- ارتباط با شبكه بينالمللي سيتا براي دريافت و ارسال مطالب مربوط به شركت‌هاي هواپيمايي
- كنترل تلگرافات داخلي و بينالمللي از نظر ارسال صحيح و به موقع آن و حفظ سوابق براي مراجعات بعدي
- ارائه خدمات مخابرات هوانوردی و ارتباطات دیتایی به فرودگاه‌هاي غير تحت پوشش شركت و متقاضيان خارجي در قالب ضوابط سازمان هواپيمايي كشوري
- طراحی، پیاده‌سازی، اجرا، نظارت، ارائه مشاوره و سیاستگذاری در حوزه امنیت فناوری اطلاعات و ارتباطات هوانوردی
- طراحی، پیاده‌سازی، اجرا، نظارت، ارائه مشاوره و سیاستگذاری در حوزه سامانه‌های جامع ستادی، فرودگاهی و هوانوردی
- طراحی، پیاده‌سازی، اجرا، نظارت، ارائه مشاوره و سیاستگذاری در حوزه زیرساخت‌ها و ارتباطات هوانوردی و فرودگاهی
- سیاستگذاری و تدوین نظام یکپارچه معماری سازمانی فناوری اطلاعات و ارتباطات هوانوردی
- برنامه‌ریزی، کنترل پروژه و مدیریت بودجه حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هوانوردی
- استانداردسازی اقلام و شاخص‌های آماری، ساماندهی، یکپارچه سازی و تحلیل داده‌ها و تدوین نشریات آماری هوانوردی و فرودگاهی
- برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در جهت تحقق اهداف دولت الکترونیک
- راهبری و هماهنگی در جهت ایجاد زیرساخت و سامانه‌های نرم‌افزاری بین سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط با حوزه هوانوردی
- توسعه، نگهداری و پشتیبانی در حوزه اداره‌کل مخابرات و فناوری اطلاعات هوانوردی به‌صورت عملیات شبانه‌روزی
اداره كل ارتباطات و ناوبري
- انجام عمليات اجرايي نصب، تعميرات و نگهداري كليه سيستم‌هاي الكترونيكي، ضبط صوت‌ها، پخش هوا و ارتباط هوانوردي و سيستم‌هاي كمك ناوبري و راداري در فرودگاهها براساس دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوري و با استفاده از امكانات دولتي و يا غيردولتي
- تعمير و كاليبره كردن وسايل و تجهيزات ارتباطي و كمك ناوبري فرودگاهي در كليه فرودگاهها و ايستگاه‌هاي ناوبري براساس دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشوري و با استفاده از امكانات دولتي و يا غير دولتي
- ارائه خدمات ارتباطات و ناوبري و مخابراتي به فرودگاه‌هاي غير تحت پوشش شركت و متقاضيان خارجي در قالب ضوابط سازمان هواپيمايي كشوري
- بررسي و ارائه روش‌هاي نگهداري سيستم‌هاي ارتباطي، ناوبري، رادار و ديگر سيستم‌هاي هواپيمايي جهت بهبود كار سيستم‌ها
- بررسي در انتخاب محل ايستگاه‌هاي ناوبري، رادار و ارتباطي با توجه به مقررات مصوب و سياست‌هاي سازمان هواپيمايي كشور
- تهيه و تاييد مشخصات فني پروژه‌هاي تجهيزاتي و يا قراردادهاي خدماتي
- مشاركت در بررسي و تاييد فني پيمانكاران و مشاوران ذيصلاح و نظارت فني طي مراحل انجام خدمات و يا ساخت و تاييد فني در هنگام تحويل عملياتي پروژه هاي تجهيزاتي فرودگاه‌هاي كشور برابر قوانين و مقررات و استانداردهاي مصوب
- تعيين محل و نصب آنتن‌ها و دكل‌هاي مورد نياز با توجه به زواياي پخش هر يك برحسب ضرورت
- انجام امور مانيتورينگ دستگاه‌هاي ناوبري و ارتباطي فرودگاهها و همچنين تشخيص فركانس‌هاي مزاحم و اقدام جهت رفع آنها با توجه به مقررات مربوطه و با استفاده از امكانت داخلي و يا خارجي
- مطالعه و آشنايي مستمر با رويدادهاي فني و تكنولوژيكي و الكترونيكي و تهيه طرح‌ها و پروژه‌هاي ارتباطي و ناوبري برابر مقررات مصوب دستورالعملهاي سازمان هواپيمايي كشور
- بازرسي دستگاه‌هاي ارتباطي و كمك ناوبري به‌منظور بررسي سنجش بازدهي، تعمير و نوسازي آنها با همكاري اداره‌كل مراقبت پرواز و با استفاده از امكانات دولتي و يا غيردولتي - پيش‌بيني قطعات و لوازم يدكي و ساير وسايل مورد نياز با هماهنگي مديريت تداركات
- ارائه آمار و اطلاعات واحد به دفتر بازاريابي و سرمايه‌گذاري
- انجام ساير امور محوله